Inwoners worden te weinig betrokken bij nieuwe plannen binnen hun gemeente
/En andere inzichten uit de Belevings- en prioriteitenpeiling Gemeenten 2021
In oktober 2021 vond een peiling plaats onder inwoners in heel Nederland over wat zij belangrijke aandachtspunten vinden voor hun gemeente. Eén van de opvallendste conclusies is dat inwoners graag betrokken willen worden bij nieuwe plannen en beleid binnen hun gemeente, maar dat dit niet zo vaak gebeurt. Ook krijgen zij nauwelijks terugkoppeling op hun bijdrage als ze wél betrokken worden. Met de Omgevingswet op komst - en de daarbij behorende verplichte participatie - is dit een fors aandachtspunt voor de (nieuwe) gemeenteraden en -besturen. In dit nieuwsbericht lichten we dit en andere inzichten uit het onderzoek toe:
Betaalbare woningen als aandachtspunt met stip op nummer 1
Klik op de infographic om te vergroten.
We hebben ook gevraagd naar zaken waar de gemeente de komende tijd aan moet werken. Daar komt een duidelijke top 3 uit:
voldoende betaalbare woningen voor iedereen
veilige wijken/kernen en een veilig centrum
inwoners betrekken bij nieuwe plannen
Gemeenten betrekken inwoners (te) weinig bij nieuwe plannen
Vier op de vijf inwoners vinden het belangrijk tot heel belangrijk om betrokken te worden bij nieuwe plannen en nieuw beleid. Het is opvallend dat maar één op de vijf inwoners vindt dat dit goed tot heel goed gebeurt. “Je hoort er niks van” is een toelichting die vaak wordt gegeven. Slechts één op de tien inwoners krijgt vaak tot altijd terugkoppeling van de gemeente als ze wél zijn betrokken.
Aandachtspunten in deze fase van de coronacrisis
Ook werd specifiek gevraagd wat mensen van hun gemeente verwachten in deze fase van de coronacrisis. De drie belangrijkste aandachtspunten zijn:
het voorkomen van spanningen rond de aanpak van corona en vaccinatie
het tegengaan van eenzaamheid en sombere gevoelens
het aanpakken van onderwijsachterstanden op school
Hoe (on)bekend is het gemeentebestuur?
Met de gemeenteraadsverkiezingen op komst in maart 2022 is de vraag of inwoners wethouders in hun gemeente kennen. Vier op de 10 zegt van niet en één op de 10 is daar ook niet in geïnteresseerd. De helft van de inwoners heeft geen idee waar wethouders zich de afgelopen jaren voor hebben ingezet. De inzet van de wethouders wordt door ruim de helft van de respondenten wel belangrijk gevonden voor hun stemkeuze volgend jaar.
Rol gemeente en partijen bij opkomstbevordering verkiezingen is beperkt
Driekwart van de inwoners gaat zeker of waarschijnlijk stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen. Eén op de vijf personen is daar echter niet zeker van. Niet-stemmers laten zich in deze enquête niet horen. Vier op de 10 respondenten vindt dat de gemeente niet kan helpen bij de gang naar de stembus. Degenen die wel een duwtje kunnen gebruiken van de gemeente hebben met name behoefte aan een stemwijzer/kieswijzer (39%) of een verkiezingskrant (14%). Opvallend is dat 30% van de respondenten aangeeft dat partijen die meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen hen niet kunnen helpen bij hun gang naar de stembus. Degenen die vinden dat de partijen wél kunnen helpen hebben vooral behoefte aan duidelijke standpunten (34%) en standpunten die gaan over wat er in de gemeente moet gebeuren (bijna 26%).
Merendeel is tevreden over eigen gemeente en eigen buurt & dorp
70 procent van de respondenten is overigens (zeer) tevreden over de eigen buurt of dorp. Vaak genoemde pluspunten zijn de rust, het groen en goede voorzieningen in de buurt. 14 procent is (zeer) ontevreden over de eigen buurt. Zaken die beter kunnen in de buurt betreffen achtereenvolgens het onderhoud van groen en trottoirs, onveilige verkeerssituaties, parkeermogelijkheden en zwerfvuil/viezigheid. Daarnaast is gevraagd naar hoe prettig het wonen, ontspannen en reizen is in de gemeente. 80 procent geeft aan (heel) prettig te wonen, 70 procent geeft aan (heel) prettig te kunnen ontspannen en 60 procent geeft aan (heel) prettig te kunnen reizen.
(Tekst gaat verder onder de presentatie.)
Toelichting op het onderzoek
Het onderzoek is uitgevoerd in oktober 2021. De vragenlijst werd verspreid via het Pro Public Publiekspanel én via Facebook en Instagram. 1.833 respondenten nemen uiteindelijk deel. De resultaten zijn daarna gewogen op geslacht en leeftijdsgroep. Dit type inwonerenquêtes wordt vaak ingevuld door mensen die gaan stemmen voor de gemeenteraad, zo’n 55 procent (2018). Dat is bij deze vragenlijst eveneens het geval. Daarmee zijn de uitkomsten goed te duiden en toe te passen voor het segment van stemmers, maar nauwelijks voor het segment niet-stemmers bij de gemeenteraadsverkiezingen. Het betreft een nulmeting; volgend jaar zal de één-meting plaatsvinden.
Leeswijzer
De uitkomsten geven een geaggregeerd beeld geven van de plussen en minnen van gemeenten in het algemeen. Per gemeente - en zelfs per buurt of dorp! - kan het beeld heel anders liggen. Daarvoor is aanvullend onderzoek onder inwoners in de eigen gemeente noodzakelijk. Goede voorbeelden zijn de gemeente Heemskerk en de raadsgriffie van Tilburg.
Op 12 november 2021 van 13.00 - 14.00 uur is er een gratis webinar, waarin de resultaten nader worden toegelicht. Klik hier om je aan te melden.
Meer informatie
Voor meer informatie kun je contact opnemen met Aart Paardekooper (Pro Public): aart@pro-public.nl of 06 14 625 242.
De resultaten van het onderzoek mogen worden gedeeld met de juiste bronvermelding:
© Belevingsmonitor gemeenten 2021 van Pro Public B.V.